Kategori: Makaleler

Gözlem Kelimesinin Kökü Nedir? Bilginin, Varlığın ve Ahlakın Kesişiminde Bir Felsefi Yolculuk Bir Filozofun Sessiz Başlangıcı Bir filozof için her kelime, bir evrenin kapısıdır. Bir sabah pencereden dışarı bakarken fark ederiz ki “gözlem” dediğimiz şey, yalnızca bakmak değildir. O, anlamanın, fark etmenin, hatta yargılamanın başlangıcıdır. Gözlem kelimesi kulağa sade gelir; fakat kökeninde insanın bilgiye, ahlaka ve varlığa dair arayışı yatar. “Gözlem kelimesinin kökü nedir?” sorusu aslında yalnızca dilbilimsel bir merak değil; aynı zamanda insanın dünyayı nasıl deneyimlediğine dair derin bir felsefi sorudur. Etimolojik Yolculuk: Göz ve Lem’in Hikâyesi “Gözlem” kelimesi, Türkçede “göz” kökünden türemiştir. Göz, varlıkla ilk temas noktasıdır —…

Kısa cevap: Doğru yazım cızbız şeklinde, bitişik ve küçük harfle. “Cız bız”, “CIZ-BIZ” gibi yazımlar yanlıştır. Cız Bız mı, Cızbız mı? Bu Tartışmayı Bugün Bitirelim Şunu baştan söyleyeyim: “Cızbız” ayrı yazılmaz. Evet, tabelalarda, menülerde, sosyal medyada bin türlü varyasyon görüyoruz; ama doğru olan tek bir biçim var. Peki neden hâlâ “Cız Bız” diye ısrar ediyoruz? Çünkü alışılagelmiş hatalar, tekrarlandıkça doğruymuş gibi görünür. Bu yazı, bu yanılsamayı dağıtmak ve dilimize gösterdiğimiz özeni geri çağırmak için. Hazır mısın tartışmaya? Doğru Yazımı Netleştirelim: “Cızbız” “Cızbız”, ızgarada ince dilimli etin hızlı pişerken çıkardığı sesin yansımalı bir adıdır ve artık sözlükleşmiş, tek kelimelik bir yemektir.…

1000 Ruble Kaç Man? Paranın Ötesinde Bir Yolculuk “1000 ruble kaç man?” sorusu kulağa ilk başta sıradan bir döviz çevirme merakı gibi gelebilir. Ancak bu basit gibi görünen soru, aslında ekonomiden kültüre, küresel ilişkilerden bireysel algılara kadar uzanan çok katmanlı bir dünyaya açılan bir kapıdır. Gel, bu yazıda yalnızca rakamların ötesine geçelim; paranın insanlar, toplumlar ve kültürler üzerindeki etkisine birlikte bakalım. Küresel Perspektif: Bir Para Biriminin Dünya Sahnesindeki Rolü Rus rublesi ve Azerbaycan manatı, iki farklı ülkenin ekonomik gücünü, siyasi ilişkilerini ve kültürel kimliğini temsil eder. Küresel ekonomi içinde bu para birimlerinin değeri yalnızca döviz piyasalarında değil, aynı zamanda ülkelerin…

Evimi Satmak İstiyorum, Kiracı Evi Göstermiyor Ne Yapmalıyım? Mülkiyet, Hak ve Etik Üzerine Felsefi Bir Düşünce Bir filozofun gözünden bakıldığında, yaşamın her alanı bir etik soruya dönüşür. Mülkiyet, sahiplik ve paylaşım üzerine düşündüğümüzde, “Evimi satmak istiyorum, kiracı evi göstermiyor ne yapmalıyım?” sorusu artık yalnızca hukuki bir mesele değildir; insan ilişkilerinin, hakların ve sorumlulukların iç içe geçtiği bir varoluş sorusuna dönüşür. Bu durum, hem etik hem epistemolojik hem de ontolojik açıdan incelenmeye değerdir. Çünkü burada yalnızca “bir evin satışı” değil, aynı zamanda “insanın kendi mülkiyetine ve başkasının yaşam alanına müdahalesi” tartışılmaktadır. Etik Perspektif: Hak ve Sorumluluk Arasında Bir Denge Etik açıdan…

Cam Vantuzu Nerede Satılır? Farklı Bakış Açılarıyla Derinlemesine Bir İnceleme Hayatta küçük gibi görünen ama doğru zamanda karşımıza çıktığında ne kadar önemli olduğunu anladığımız şeyler vardır. İşte cam vantuzu da onlardan biri… Belki bir cam montajı yaparken, belki de evdeki aynayı yerinden oynatırken ihtiyacınız oldu ve aklınıza hemen şu soru geldi: “Cam vantuzu nerede satılır?” Bu yazıda, bu soruya yalnızca basit bir cevap vermekle kalmayacağız; aynı zamanda konuya farklı açılardan yaklaşarak herkesin bakış açısından nasıl şekillendiğini de tartışacağız. Çünkü bazen bir ürünün nereden alınacağı değil, o ürüne nasıl yaklaştığımız da seçimimizi etkiler. — Cam Vantuzu Nedir ve Neden Önemlidir? Cam…

Adeno Göz Virüsü Nasıl Temizlenir? Kültürel Ritüellerle İyileşmeye Antropolojik Bir Bakış Bir Antropoloğun Merakıyla Başlamak Adeno göz virüsü denildiğinde, çoğu insanın aklına tıbbi bir hastalık, mikroskobik bir tehdit gelir. Fakat bir antropolog için bu virüs yalnızca biyolojik bir olgu değildir; aynı zamanda insan kültürünün, inançlarının ve topluluk içindeki etkileşim biçimlerinin yansımasıdır. Çünkü her toplum, hastalığı yalnızca bedensel bir sorun olarak değil, sembolik bir bozulma ya da denge kaybı olarak görür. Bu yüzden “Adeno göz virüsü nasıl temizlenir?” sorusu, yalnızca bir tedavi yöntemini değil, kültürlerin hastalıkla kurduğu anlam ilişkisini de sorgular. Antropolojik olarak bakıldığında, gözün “görme” işlevi insanın dünyayla kurduğu anlam…

1 Dönümden Ne Kadar Ryegrass Balya Alınır? Ryegrass, yani çayır salkım otu… İsmini duyan herkesin aklına yemyeşil tarlalar, bereketli otlar ve mis gibi balya kokusu gelir. Benim için de öyleydi; ilk kez ryegrass eken bir üreticinin heyecanını gördüğümde, “Acaba gerçekten 1 dönümden kaç balya çıkar?” sorusunun cevabını merak ettim. Çünkü bu soru, yalnızca bir verim hesabı değil — emeğin, sabrın ve toprağın ne kadar karşılık verdiğini gösteren bir ölçüydü. Ryegrass Nedir ve Neden Bu Kadar Popüler? Ryegrass, hem serin iklimlere hem de kısa sürede yüksek verim sağlamasına uygun bir yem bitkisidir. Hayvancılıkla uğraşanlar için altın değerindedir, çünkü protein oranı %15-20…

Halı Pürüzlü Mü? Gelenekten Günümüze Halı Yüzeylerinin Değişimi Halı, tarih boyunca pek çok kültürde zenginliğin, sanatın ve fonksiyonelliğin bir sembolü olmuştur. Yüzyıllar boyunca, özellikle Orta Doğu, Asya ve Avrupa’nın farklı bölgelerinde halılar, estetik ve pratik anlamda büyük bir yer tutmuş, evlerin ve sarayların vazgeçilmez dekoratif öğeleri arasında olmuştur. Ancak halılarla ilgili en çok tartışılan konulardan biri, halıların pürüzlü olup olmadığı meselesidir. Pürüzlü halı kavramı, hem halının yapısal özellikleriyle hem de kullanım amacına göre değişiklik gösterebilir. Halıların Yapısal Özellikleri ve Pürüzlülük Halıların pürüzlü olup olmadığı, genellikle kullanılan malzeme, dokuma tekniği ve halının tasarımına bağlıdır. Geleneksel halılarda, özellikle el dokuması halılarda, yün,…

Gırtlak Kanseri Hangi Yaşlarda Görülür? Psikolojik Bir Bakış Açısı Gırtlak Kanseri: Fizyolojik Bir Durumdan Psikolojik Bir Gerçekliğe Gırtlak kanseri, bir yanda biyolojik bir hastalık olarak karşımıza çıkarken, diğer yanda psikolojik bir yük ve toplumsal bir etkileşim alanıdır. İnsan davranışlarını çözümlemeye çalışan bir psikolog olarak, bedenin fiziksel yapısındaki değişimlerin, bireylerin psikolojik dünyasında ne gibi yankılar uyandırdığına dair derin bir merakım var. Gırtlak kanseri, genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde görülen bir hastalık olsa da, bu durumun yalnızca biyolojik bir yanıt olmadığını söylemek gerekir. Bu yazıda, gırtlak kanserinin hangi yaşlarda görüldüğünü, psikolojik açıdan ele alarak, bilişsel, duygusal ve sosyal psikoloji çerçevesinde inceleyeceğiz.…

“Gırtlak sesi” dediğimiz şey, aslında içimizdeki küçük müzisyenin mikrofonu eline almasıdır. Bazen arabesk söyler, bazen heavy metal, bazen de sabah alarmına söverken devreye girer. Bilimsel olarak “larenks kaynaklı ses üretimi” denir, halk arasında “boğazdan çıkan o efsanevi tını” diye bilinir. Sabah kalktığında kahve içmeden konuşmaya çalışan herkes aslında bir gırtlak sesi sanatçısıdır. Kimimiz farkında değiliz, ama ses tellerimiz sabahın köründe adeta bir heavy metal konserine hazırlanır. İşte o anda, derinlerden gelen “ıhmm… kahve nerede?” tonlaması, gırtlak sesinin saf hâlidir. Gırtlak Sesi Ne Demek? Sesin Derinlerinden Gelen Komik Bir Bilim Gırtlak sesi, kulağa ciddi bir anatomi konusu gibi gelse de aslında…